Het Nederlandse pensioenlandschap per 2020 is.. Solidair DC
Het afgelopen jaar heeft het kabinet in een drietal stukken de contouren geschetst van een nieuw pensioenstelsel per 2020. In de zomer van 2016 zal meer concreet worden in een uitwerkingsnota. Nu al is tussen de regels door duidelijk te lezen dat Nederland massaal overstapt naar zogenaamde solidaire DC-regelingen als het aan de overheid ligt. Aarzelend maar steeds meer wordt het beestje bij de naam genoemd.
Hoe ziet dat nieuwe stelsel er uit? Er kan nog van alles veranderen maar tussen de regels door valt te lezen dat het kabinet zit te broeden op:
- Een beschikbarepremieregeling met zoveel mogelijk collectieve risicodeling (o.a. sterfte, rente, rendement, langleven)
- Met gelijke premies (in een percentage van de pensioengrondslag) voor alle leeftijden
- Voor deel verplicht, voor een deel vrijwillig
- Voor een deel opneembaar, tenminste voor zorg en wonen.
Er ligt een langzaam optrekkend rookgordijn over de plannen. Het kabinet heeft een viertal ambtelijke werkgroepen vastgesteld, de SER doet daar twee werkgroepen bovenop. Daarnaast worden door het kabinet brede discussies gevoerd met toezichthouders, belangenorganisaties, wetenschap en sociale partners. Het kabinet zal aanstaande zomer een uitwerkingsnota publiceren. Het zal geen blauwdruk van het nieuwe stelsel bevatten, maar een aantal concrete varianten.
In een recente notitie komt duidelijk naar voren dat het nieuwe stelsel, als het aan het kabinet ligt, gebaseerd is op de opbouw van persoonlijke pensioenvermogens met collectieve risicodekkingen. Verzekeraars en PPI’s, maar ook pensioenfondsen kunnen dergelijke solidaire individuele DC-regelingen grotendeels al uitvoeren. Met een door de overheid voorgeschreven solidair DC-systeem zijn uiteindelijk ook de bedrijfstakpensioenfondsen aan de beurt. Het kabinet laat nog in het midden of dit ‘nieuwe stelsel’ naast de bestaande pensioenvormen komt te staan of dat het nieuwe stelsel verplicht wordt voor bedrijfstakpensioenfondsen.
Het kabinet maakt in de notitie van 18 december 2015 duidelijk dat de nieuwe DC-regelingen uitgaan van leeftijdsonafhankelijke staffels. Jonge werknemers zouden dan, in een percentage van de grondslag (salaris minus AOW-franchise) evenveel te beleggen pensioenpremie ontvangen als oudere werknemers. Dit is een belangrijke afwijking van de huidige praktijk, hiervoor moeten de fiscale regels wijzigen en komt er een einde aan de veelbesproken staffels. Een zogenaamde flat rate premie zal door werkgevers en bonden met enthousiasme worden begroet omdat een veroudering van het personeelsbestand niet leidt tot hogere pensioenlasten. Of werknemers er blij mee moeten zijn is de vraag aangezien de spaardiscipline voor pensioen bij jongeren in het algemeen lager is dan bij ouderen. In het geval van een flat rate premie leidt een flinke pensioenbreuk voorin de werkzame carrière tot een onoverbrugbare achterstand op een redelijk pensioen.
12 januari 2016
